Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2013

Άρχων Πρωτοψάλτης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως

Άρχων Πρωτοψάλτης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως
Ψάλλει στον Ι.Ν. Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Πρόκειται για τον μεγάλο Πρωτοψάλτη όχι μόνο της Θεσσαλονίκης, αλλά και ολοκλήρου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, για τον μεγάλο και ταλαντούχο δάσκαλο της Ρωμαίικης (Βυζαντινής) μας μουσικής, τόσο από πλευράς σύνθεσης, όσο και από πλευράς εκτέλεσης και φωνητικής έκφρασης. Είναι ο τελευταίος από τους παλαιούς μεγάλους δασκάλους, ο οποίος διακρινόταν ακόμη και όταν ζούσαν οι παλαιοί μεγάλοι. Μεγάλος, δηλαδή, μεταξύ των μεγάλων.
Τελευταία, η "Ελευθεροτυπία" φιλοξένησε συνέντευξή του στο "σαλόνι" της. Εδώ θέλω να σημειώσω ότι η παρουσίαση του άρχοντα αυτού Πρωτοψάλτου του Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας από τον Γιάννη Λιάπη ήταν καταπληκτική. Να ένα απόσπασμα: "Στο δεξί αναλόγιο της του Θεού Σοφίας στη Θεσσαλονίκη - Αγια Σοφιά, μια λέξη με μιάν αδιόρατη τομή, ονοματίζουνε την εκκλησία αυτή οι Θεσσαλονικείς - υπάρχει ένας λέων. Τί κι αν κρύβεται κάτω από ένα ράσο - τί κι αν δεν βρυχάται. Το αποτέλεσμα της φωνής και της παρουσίας του είναι το ίδιο. Η σιωπή. Όλα τα θηρία της ζούγκλας σιωπούν - λέγεται ότι μερικά αρχίζουν και τρέμουν. Χαρίλαος Ταλιαδώρος: Μουσικολογιώτατος Άρχων Πρωτοψάλτης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως. Ή Άρχων Πρωτοψάλτης της Θεσσαλονίκης. Οφφικιάλιος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Ή Άρχων Πρωτοψάλτης. Ή απλώς (!) Άρχων".
Ψάλλει για 56 ολόκληρα χρόνια και διακονεί την Εκκλησία σε αυτήν την θέση και βοηθά τους Κληρικούς να λειτουργούν, αλλά και τον λαό να μυσταγωγήται στα ενδότερα της εκκλησιαστικής μας παραδόσεως και λατρείας. Από 16 ετών βρίσκεται στο αναλόγιο, και μάλιστα 45 χρόνια (από το έτος 1952) είναι ο Άρχων Πρωτοψάλτης του Καθεδρικού Ναού της του Θεού Σοφίας Θεσσαλονίκης. Μια ολόκληρη ζωή και παράδοση. Δημιούργησε μια ιδιαίτερη σχολή ψαλτών, που ψάλλουν με αρχοντιά, με ύφος παραδοσιακό και σοβαρότητα.
Αξιώθηκα να τον γνωρίζω από κοντά και να εκτιμήσω όλα τα προσόντα και τα χαρίσματα που διαθέτει. Όταν ήμουν φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης ήταν δάσκαλός μου, μας δίδασκε την Ρωμαίικη (Βυζαντινή) Μουσική στην Θεολογική Σχολή. Κάθε Τρίτη διηύθυνε τον χορό των φοιτητών στην θεία Λειτουργία που γινόταν στην Ιερά Μονή της Αγίας Θεοδώρας. Και κάθε Κυριακή ανέβαινα στο αναλόγιο της Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης για να ισοκρατήσω, κυρίως όμως για να μυηθώ στα μυστικά της Ρωμαίικης (Βυζαντινής) Μουσικής.
Διατηρώ πολλές αναμνήσεις από τον καιρό εκείνο. Κυρίως εκείνο που μου έμεινε χαραγμένο στην μνήμη μου ήταν ότι από την αρχή του όρθρου ανέβαινε στο αναλόγιο και έψαλε μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα του Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας. Σχεδόν ήμουν από τους πρώτους που ανέβαινα στο Αναλόγιο και σιγά - σιγά έρχονταν και άλλοι. Ενθυμούμαι μερικές Κυριακές του Τριωδίου, τις ορθρινές ώρες, μέσα στο μισοσκόταδο της Αγίας Σοφίας, με τον λιγοστό κόσμο, ο Χαρίλαος Ταλιαδώρος επάνω στο αναλόγιο του Ναού να ψάλη τα καθίσματα, τον πεντηκοστό ψαλμό, τα κατανυκτικά τροπάρια "τής μετανοίας άνοιξον μοι πύλας...", τους κανόνες. Ένοιωθα τί ακριβώς είναι η Ορθοδοξία. Και μετά βίωνα την μεγαλοπρέπεια της ψαλμωδίας κατά την θεία Λειτουργία. Από τις καλύτερες αναμνήσεις των φοιτητικών μου χρόνων.
Όταν αργότερα βρέθηκα για τρία σχεδόν χρόνια στον Λίβανο πολλές φορές τα ερτζιανά κύμματα έφεραν την φωνή του Χαρίλαου εκεί για να μου κάνουν παρηγοριά και να με μεταφέρουν στην Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, αλλά και να αναζωπυρώνουν τις φοιτητικές αναμνήσεις.
Η προσφορά του Άρχοντος Πρωτοψάλτου Χαρίλαου Ταλιαδώρου είναι μεγάλη. Παντού έχει μαθητές. Στον Λίβανο γνώρισα έναν Ρωμηό Άραβα που δεν ήξερε ελληνική γλώσσα που δεν είχε επισκεφθή ποτέ την Ελλάδα, αλλά έψαλε τροπάρια στην ελληνική γλώσσα με το ύφος του Ταλιαδώρου, που τον εκτιμούσε αφάνταστα και τον θεωρούσε δάσκαλό του, χωρίς φυσικά να τον έχει συναντήσει ποτέ. Τον άκουγε μόνο από το ραδιόφωνο και από κασσέτες. Το αναλόγιο της Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης πραγματικά έγινε φυτώριο αρίστων ψαλτών, με γνώση και ύφος, με απλότητα και μεγαλοπρέπεια, με λεπτότητα και αρχοντιά.
Συνήθως γράφει στα μουσικά του κείμενα: "ψαλώ τω Θεώ μου έως υπάρχω".
Να ζήσης αγαπητέ δάσκαλε Χαρίλαε. Να ψάλης με την γλυκειά, δυνατή και αγήραστη (όχι όμως και αγέραστη) φωνή σου για πολλά ακόμη χρόνια. Έχεις ταυτισθή με την Θεσσαλονίκη. Είσαι ένα εκλεκτό κομμάτι της Θεσσαλονίκης. Η νύμφη αυτή του Θερμαϊκού, χωρίς την παρουσία σου, για πολλούς από μας θα είναι κενή, άδεια.
Χαρίλαε, όλοι οι μαθητές σου, και είναι τόσοι πολλοί, σε ευχαριστούμε.



BYZANTINOI ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΙ YMNOI
ψάλλει ο Χαρίλαος Ταλιαδώρος  
 
ΤΙΤΛΟΣ: Τρισάγιον & Δύναμις.    ΗΧΟΣ:   Πρώτος.
   ΣΥΝΘΕΣΗ:  Κορώνη.
 
(3186ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Οι τα Χερουβίμ... Χερουβικός ύμνος.    ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Δευτέρου. (3347ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Άξιόν εστιν... Λειτουργικά.    ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Δευτέρου. (3207ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Σε υμνούμεν... Επί σοι χαίρει... Την γαρ σην μήτρανν...
   ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Τετάρτου.
(1705ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Οι τα Χερουβίμ... Χερουβικός ύμνος.    ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Τετάρτου. (2262ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Σε υμνούμεν... Λειτουργικά.    ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Τετάρτου. (1996ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Άξιόν εστιν...
   ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Τετάρτου.
(1066ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Μυστικὸς ει Θεοτόκε... Καταβασία.    ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Τετάρτου. (699ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Σε υμνούμεν... Άξιόν εστιν...
   ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Τετάρτου.
(1459ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Πάσαν την ελπίδαν μου... Καλοφωνικός Ειρμός.    ΗΧΟΣ:   Βαρύς.
   ΣΥΝΘΕΣΗ:  Πέτρου Μπερεκέτου.
(5095ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Ανες Αφες Συγχώρησον... Με κράτημα.    ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Πρώτου.
(1400ΚΒ)
ΥΜΝΟΙ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Από τον Χαρίλαο ΤαλιαδώροΠρωτοψάλτη του Ι.Ν. Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης
ΤΙΤΛΟΣ:  Βηθλεέμ ετοιμάζου... Ιδιόμελο Α΄ Ώρας της Ακολουθίας
                 των Μεγάλων Ωρών.
   ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Τετάρτου.
   ΠΟΙΗΜΑ:  Σωφρονίου, Πατριάρχου Ιεροσολύμων.
(972ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Επεσκέψατο ημάς... Εξαποστειλάριο Χριστουγέννων.    ΗΧΟΣ:   Τρίτος. (569ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Η Γέννησις σου Χριστέ... Απολυτίκιο Χριστουγέννων.    ΗΧΟΣ:   Τέταρτος. (493ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Η Παρθένος σήμερον... Κοντάκιο Χριστουγέννων.    ΗΧΟΣ:   Τρίτος.
   ΠΟΙΗΜΑ:  Ρωμανού του Μελωδού.
(580ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Χριστός γεννάται... Ειρμός Α΄ Ωδής Καταβασιών Χριστουγέννων.    ΗΧΟΣ:   Πρώτος, Μέλος αργό. (678ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Ότε καιρός... Δοξαστικό Όρθρου Χριστουγέννων.    ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Δευτέρου.
   ΠΟΙΗΜΑ:  Γερμανού.
(1538ΚΒ)
                                                                                            

 
ΤΙΤΛΟΣ:  Πάσα πνοή... Πασαπνοάριον και Αίνοι.
   ΗΧΟΣ:  Πλάγιος του Πρώτου.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:  
Ιδίου.
(3742ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Ως επ' εσχάτων... Εωθινόν Θ΄.
   ΗΧΟΣ:  Πλάγιος του Πρώτου.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:  Ιδίου.
(1395ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Έφριξε γη... Καλοφωνικός Ειρμός.
   ΗΧΟΣ:  Πρώτος.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:  Μέλος Αρχαίον.
(3914ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Τε ρι ρεμ... Κράτημα.
   ΗΧΟΣ:  Πλάγιος του Πρώτου.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:   Ιδίου.
(1043ΚΒ)
 

 
ΤΙΤΛΟΣ:  Πάσα πνοή.... Πασαπνοάριον.
   ΗΧΟΣ:   Πρώτος.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:  
Ιδίου.
(669ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Υμνούμεν σου Χριστέ... Αναστάσιμοι Αίνοι.
   ΗΧΟΣ:   Πρώτος.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:  Ιδίου.
(2069ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Εις το όρος...  Εωθινόν Α΄.
   ΗΧΟΣ:   Πρώτος.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:  
Ιδίου.
(1690ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Τον Δεσπότην...  Κατά τας χοροστασίας Αρχιερέων.
   ΗΧΟΣ:   Βαρύς.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:  Μέλος Αρχαίον.
(1542ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Δούλοι Κύριον... Πολυέλεος.
   ΗΧΟΣ:   Πρώτος.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:  Ιδίου.
(2594ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Λειτουργικά.  Τα "Πατριαρχικά".
   ΗΧΟΣ:   Πλάγιος του Πρώτου.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:  Ι. Ναυπλιώτου.
(2781ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Τε ρι ρεμ..  Κράτημα.
   ΗΧΟΣ:    Πρώτος.
   ΣΥΝΘΕΣΙΣ:   Ιδίου.
(1103ΚΒ)
 
 
ΤΙΤΛΟΣ:  Αινείτε Αυτόν... Των αίνων.
   ΗΧΟΣ:  Τρίτος.
  ΣΥΝΘΕΣΙΣ:  Πέτρου Πελοποννησίου.
(404ΚΒ)
ΤΙΤΛΟΣ:  Δεύτε εργασώμεθα... Δοξαστικό αίνων Δ΄ Κυρ. Νηστειών.
   ΗΧΟΣ:  Πρώτος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου